ÖZEL HABER – Sertaç KAYAR / Mehmet Rumet SOYLU
Diyarbakır’ın Silvan İlçesi’nde bulunan ve Anadolu’nun en eski mağara yerleşim yerlerinden biri olan binlerce yıllık Hasuni Mağaraları’nda hayat durdu. İlçeye yaklaşık 6 km uzaklıkta bulunan ve 300’den fazla odası bulunan antik mağaralar, 2.5 yıldır ziyaretçilere kapalı. 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş depreminde hasar gördüğü için İlçe Umumi Hıfzıssıhha Kurulu kararı ile ziyaretlere tamamen kapatıldı. Tarih öncesi çağlardan Orta Çağ'a kadar yerleşim yeri olarak kullanılan Hasuni Mağaraları, restore edilmeyi bekliyor.
DEPREMDE HASAR GÖRDÜ
Depremden sonra İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Arkeoloji Müze Müdürlüğü uzmanlarınca yapılan incelemede, Hasuni Mağaralarında yer alan gezi güzergahı istikametinde bulunan kilise yapısında deprem kaynaklı herhangi bir çatlama ve yıkılma olmakla birlikte taş dökülmelerin mevcut olduğu tespit edildi. Mağara yerleşmelerinde kaya yüzeylerinde önceden mevcut bulunan çatlakların deprem ile birlikte derinleşmiş olduğu ve yer yer kaya kopmaların oluştuğu belirtilirken, Kaya Kilisesi’nde deprem kaynaklı herhangi bir tahribat olmadığı ancak gezi güzergahı boyunca yer yer ihtiyaca göre eklenen ahşap merdivenlerin yıprandığı, bu sebeple ziyaretçiler açısından risk oluşturabileceğine dikkat çekildi. Mağaralarda bulunan bilgilendirme ve yön levhalarının yıpranması sebebiyle işlevini yitirdiği gerekçesi ile yenilenmesi ihtiyacının oluştuğu kaydedildi.
RİSK TAŞIDIĞI İÇİN KAPATILDI
Raporu değerlendiren İlçe Umumi Hıfzıssıhha Kurulu, “Hasuni Mağaraları’nda deprem kaynaklı oluşan çatlak ve kaya kopmaları ile ilgili önlemlerin alınması, gezi güzergahlarının yeniden düzenlenmesi, ağır hasarlı olması sebebiyle mühürlenen alanın ziyaretçilerin hizmetine sunulması için çalışmaların başlatılması değerlendirilmiş olup tarih ve doğal güzelliklere sahip olan Hasuni Mağaraları’nda herhangi bir can ve mal kaybının yaşanmaması açısından gerekli güçlendirme ve onarım işlemleri tamamlanıncaya ve yeni bir hıfzıssıhha kurul kararı alıncaya kadar ziyaretçilere kapatılmıştır” şeklinde karar aldı.
BİNLERCE YILLIK TARİH İÇİN ÖDENEK YOK!
Alınan kararından üzerinden 2.5 yıl geçmesine rağmen, Hasuni Mağaraları’nda şuana kadar bir çalışma yürütülmedi. Mağaralarda restorasyon çalışmasının bir an önce başlaması için ilgili kurumlar tarafından iki kez rapor hazırlanmasına rağmen, ödenek olmadığı gerekçesiyle tarihi mağaralar kaderine terk edildi. Uzmanlar, restorasyon çalışması geciktikçe mağaralardaki tahribatın daha da artacağını söylüyor. Bu da kentin binlerce yıllık tarihini riske atıyor.
YETKİLİLERE ÇAĞRI
Silvan Belediyesi Kültür ve Turizm Komisyonu Üyesi ve Meclis Üyesi Ali Galip Özkan, Hasuni Mağaraları’nın önemine dikkat çekerek, turizme kazandırılması için yetkililere çağrıda bulundu. Özkan, “Bir mimari ve tarihi şaheser olan Hasuni Mağaraları, kaya parçaları üzerine oyularak yapılmış 300 odadan oluşmaktadır. İki kiliseye sahip ve koridorlarla birbirine bağlıdır. Sarnıçlar, taştan oyma su depoları ve su kanalları yer almaktadır. Kayalara oyularak yapılan Hasuni Kaya Kilisesi, Anadolu'daki en eski mabetlerinden biridir. Zamanla tahrip olmuş. Hasuni Kaya Kilisesi, Hristiyanlığın yayıldığı ilk dönemlerden 13'üncü yüzyıla kadar kilise olarak kullanılmıştır. Böylesi muhteşem bir yerin yerli ve yabancı turistlerin ziyaretine kapalı olması bir yurttaş olarak çok üzüntü verici bir durum” dedi.
“TURİZME AÇILMASI, BÖLGENİN KALKINMASINA DA KATKI SUNACAK”
Bu güne kadar değişik zamanlarda, Hasuni Mağaraları’nın düzenlenmesi ve rehabilite edilmesi konusunda çeşitli çalışmalar yapıldığını, ancak bunların yeterli olmadığını ifade eden Özkan, şunları söyledi: “Birkaç yıl önce çevre düzenlemesi yapılmak suretiyle gezilip görülebilir bir alan haline getirilmeye çalışılmıştır. Kahramanmaraş merkezli son depremden sonra zarar gördüğü gerekçesi ile tamamen ziyarete kapanmıştır. Rölöve ve Anıtlar Müdürlüğü’nden yetkililerin gelip bir rapor hazırladıklarına vakıfız ama bir sonuç elde dilmedi. Bir ödenek sıkıntısının olduğunu tahmin ediyoruz. Konunun hızlandırılması için herkesin elinden geldiğini yapmasını istiyoruz. Mağaraların bir an önce restore edilip turizme açılması, bölgenin gelişmesi ve kalkınmasına da katkı sunacaktır. Zaman zaman turlarla Malabadi Köprüsü’nü ziyarete gelip hayran kalan misafirlerimizin Hasuni Mağaraları’nı görmeleri halinde çok daha büyük bir hayranlık ve memnuniyet duyacaklarına kuşkum yoktur.”
