ÖZEL HABER - Mehmet Rumet SOYLU
Hayvanlarda ağız, dil, dudak, meme ve ayak bölgelerinde ağrılı yaralar ve kabarcıklar oluşmasına neden olur.
Şap hastalığı, Picornaviridae ailesinden Aphthovirus adlı bir virüs tarafından oluşturulur. Bu virüs hava yoluyla, temasla ve bulaşmış ekipman, yem veya insanlar aracılığıyla çok hızlı şekilde yayılabilir.
HAYVANLARDA GÖRÜLEN BELİRTİLER
Ağız içinde ve dilde yaralar ve salya artışı
Ayaklarda şişlik ve topallık
Ateş
İştahsızlık, süt veriminde düşüş
Yavrularda ölüm (özellikle genç hayvanlar virüse daha duyarlıdır)
EKONOMİK VE TARIMSAL ZARARLAR
Şap hastalığı, hayvan ölümlerinden çok verim kayıpları ve bulaşıcılığı nedeniyle büyük zarar verir:
Süt ve et üretiminde ciddi düşüşler
Hayvanların kesilmesi, ticaretin durması
Karantina ve aşılama maliyetleri
İhracat yasakları (şap görülen ülkelerden hayvan ihracatı kısıtlanabilir)
ŞAP HASTALIĞININ İNSANA ETKİLERİ NELERDİR?
Şap hastalığı nadiren insanlara bulaşır. İnsanlar bu hastalığa oldukça dirençlidir, ancak bazı özel durumlarda, özellikle yoğun hayvan teması olan bireylerde enfeksiyon oluşabilir.
Çok nadir olsa da Şap virüsü insanlara bulaştığında görülebilecek bazı belirtiler şunlardır:
Hafif ateş
Boğaz ağrısı
Ağız içinde aft benzeri yaralar
Elde, ayakta ve ağızda kabarcıklar
Halsizlik
Nadiren ciltte döküntü veya kabarcıklar
Bu belirtiler başka birçok hastalıkla da karıştırılabilir. Şap hastalığı ile benzer semptomlara sahip olan ve insanlarda yaygın olan başka bir hastalık ise el-ayak-ağız hastalığıdır (coxsackie virüsü). Ancak bu, şap hastalığından farklı bir virüs tarafından oluşturulur.
İNSANA NASIL BULAŞIR?
Enfekte hayvanlarla doğrudan temas
Enfekte hayvanların salya, süt, dışkı ve idrarı ile temas
Laboratuvar ortamında virüsle çalışma sırasında
İnsanlar açısından şap hastalığının zararları sınırlıdır. Fakat bazı gruplar daha fazla risk altındadır:
Veterinerler
Çiftçiler
Hayvan bakıcıları
Mezbaha çalışanları
Şap hastalığı insanlarda hayati risk oluşturmaz, ama bulaştığında kısa süreli rahatsızlıklara yol açabilir. Buna karşın, hayvanlarda ciddi ekonomik kayıplara neden olur (süt veriminin düşmesi, et kalitesinde bozulma, hayvan ölümleri vb.).
KORUNMA YOLLARI
Şap salgını olan bölgelerde hayvanlarla temastan kaçınmak
Kişisel hijyen kurallarına uymak
Koruyucu giysi ve eldiven kullanmak
Aşılı hayvanlarla çalışmak
Şap hastalığı, esas olarak hayvan hastalığıdır. İnsanlara nadiren bulaşır ve genelde hafif seyreder. İnsan sağlığı açısından ciddi bir tehdit oluşturmaz. Ancak hayvancılık açısından çok önemli ekonomik zararlara yol açar.
